Πρόκειται για την αυθόρμητη και μηχανική επανάληψη της ομιλίας των άλλων, δηλαδή την επανάληψη λέξεων ή φράσεων/προτάσεων. Η επανάληψη πραγματοποιείται αμέσως μετά την ακρόαση (άμεση ηχολαλία) ή μετά από ορισμένο χρονικό διάστημα (καθυστερημένη ηχολαλία).
Η εμφάνιση της ηχολαλίας σε ένα παιδί προσχολικής ηλικίας δεν αποτελεί ένδειξη αυτισμού. Ενδέχεται δηλαδή, να εμφανιστεί και χωρίς το παιδί να βρίσκεται στο φάσμα του αυτισμού . Ωστόσο, παρόλο που δεν αποτελεί διαγνωστικό κριτήριο του αυτισμού , συχνά εμφανίζεται σε παιδιά που βρίσκονται στο φάσμα του αυτισμού. Δεν πρέπει να θεωρείται κάτι «ξένο» αλλά σαν αναπόσπαστο κομμάτι της επικοινωνίας και της ανάπτυξης του παιδιού. Εξυπηρετεί κατά ένα τρόπο επικοινωνιακούς και κοινωνικούς σκοπούς του παιδιού. Η συχνότητα με την οποία το παιδί ηχολαλεί, επηρεάζεται από περιβαλλοντικούς, γνωστικούς, κοινωνικούς παράγοντες.
Υπάρχουν ενέργειες οι οποίες μπορούν να γίνουν για την βελτίωση των γλωσσικών δεξιοτήτων και θέτοντας πάντα σαν τελικό στόχο την μετατροπή της ηχολαλίας σε λειτουργική ομιλία. Η επιτυχία της αντιμετώπισης εξαρτάται σημαντικά από την καλή και συστηματική συνεργασία λογοθεραπευτή- γονέα- δασκάλου. Η συνήθης αντιμετώπιση είναι αρχικά η ενθάρρυνση της ηχολαλίας, προκειμένου να καλυφθούν επικοινωνιακοί σκοποί και σταδιακά γίνεται η μείωση και αντικατάσταση της με πρωτότυπες παραγωγές λόγου. Το παιδί ενισχύεται γνωστικά και επικοινωνιακά ώστε να επικοινωνήσει ακόμη και μέσω της επανάληψης με απώτερο και τελικό σκοπό, τις πιο αυθόρμητες και παραγωγικές μορφές ομιλίας.
Για παράδειγμα ,δημιουργούνται σενάρια ώστε το παιδί να χρησιμοποιήσει τα κατάλληλα πρότυπα για κάθε περίσταση ,τα οποία και τροποποιούνται ώστε να ελαττωθεί ή να συμπληρωθεί η ηχολαλική παραγωγή. Ακόμη, πολλές φορές «προκαλείται» η επιθυμητή παραγωγή λόγου με χρήση των κατάλληλων ερωτήσεων ώστε να μη χρειαστεί να επαναλάβει την ίδια ερώτηση (τη δική μας) για να απαντήσει.
Η αντιμετώπιση περιλαμβάνει ακόμα την «εκπαίδευση» των ενηλίκων που βρίσκονται στο περιβάλλον του παιδιού ,προκειμένου να τροποποιήσουν την επικοινωνία τους ώστε το παιδί να μπορεί να ανταπεξέλθει ταχύτερα και αποτελεσματικότερα. Οι θεραπευτικές τεχνικές που χρησιμοποιεί ο λογοθεραπευτής χρειάζεται να εφαρμόζονται και στην καθημερινότητα του παιδιού ώστε να υπάρξει το επιθυμητό αποτέλεσμα. Μια πολύπλευρη και οργανωμένη αντιμετώπιση της ηχολαλίας θα οδηγήσει στο βέλτιστο δυνατό αποτέλεσμα.
ΔΕΝ ΔΙΣΤΑΖΟΥΜΕ – ΔΕΝ ΚΑΘΥΣΤΕΡΟΥΜΕ
Κατερίνα Χ. Δήμου – Λογοθεραπεύτρια
Πτυχιούχος ΑΤΕΙ Ηπείρου
Εξειδίκευση Πανεπιστημίου Μακεδονίας
Ειδική εκπαίδευση: Αποκατάσταση ομιλίας, κατάποσης, γνωστικών λειτουργιών μετά από εγκεφαλικό επεισόδιο