Ο όρος «Ειδική γλωσσική Διαταραχή» (Specific Language Impairment-SLI)
περιγράφει την χαμηλού επιπέδου γλωσσική ανάπτυξη ενός παιδιού συγκριτικά με άλλα παιδιά της ίδιας ηλικίας, η οποία δεν οφείλεται σε συναισθηματικά, νοητικά ή νευρολογικά ελλείμματα. Υπολογίζεται πως περίπου το 5-10% των παιδιών παγκοσμίως δυσκολεύεται στη γλωσσική ανάπτυξη χωρίς αυτή να συνυπάρχει με κάποια άλλη διαταραχή ,η οποία θα μπορούσε να εξηγήσει τη γλωσσική καθυστέρηση.
Οι αιτίες της διαταραχής αυτής δεν έχουν διευκρινιστεί με ακρίβεια όμως έχουν επισημανθεί από τους επιστήμονες παράγοντες που επηρεάζουν τη γλωσσική ανάπτυξη των παιδιών. Υπογραμμίζεται πως υπάρχει γονιδιακό υπόβαθρο οι παράγοντες που επιδρούν όμως δεν είναι μόνο βιολογικοί αλλά σημαντικότατο ρόλο παίζουν και οι περιβαλλοντικοί. Θα λέγαμε πως ο συνδυασμός βιολογικών και περιβαλλοντικών παραγόντων που αλληλεπιδρούν διευκολύνουν την εκδήλωση της διαταραχής. Σίγουρα δομικές διαταραχές όπως σχιστίες ή κακή σύγκλιση δοντιών επηρεάζουν τη γλωσσική εξέλιξη ενός παιδιού αλλά και ένα φτωχό σε γλωσσικά ερεθίσματα ή ένα δίγλωσσο περιβάλλον αποτελούν εξίσου παράγοντες που μπορούν να την επηρεάσουν.
Τα γνωρίσματα της ειδικής γλωσσικής διαταραχής είναι πολυεπίπεδα και παρουσιάζονται σε διάφορους τομείς όπως φωνολογία, σημασιολογία, συντακτικό. Πιο συγκεκριμένα, μια από τις πρώτες ενδείξεις αποτελεί η καθυστέρηση στην έναρξη ομιλίας (έως 2 ετών ή και αργότερα). Είναι αρκετές οι φορές όπου οι δυσκολίες παραμένουν και κατά την σχολική ηλικία.
Ορισμένες από τις δυσκολίες που παρουσιάζονται στην ειδική γλωσσική διαταραχή είναι το περιορισμένο λεξιλόγιο, η χρήση απλουστευμένου λόγου(μικρές φράσεις), τα λάθη στην άρθρωση (π.χ. αντικατάσταση ή αλλοίωση συμφώνων & φωνηέντων), οι δυσχέρειες στη σωστή χρήση των άρθρων, των προθέσεων, των χρόνων των ρημάτων, στις πτώσεις και τους αριθμούς , τα λάθη στη χρήση καταλήξεων, η δυσκολία κατανόησης χρονικών εννοιών (π.χ. πρίν-μετά), η δυσκολία χρήσης αφηρημένων εννοιών, η ασθενής ακουστική μνήμη , η δυσκολία συγκέντρωσης και η περιορισμένη περιγραφική και αφηγηματική ικανότητα.
Συνέπειες των δυσκολιών αυτών, είναι αδιαμφισβήτητα, η δυσκολία κοινωνικοποίησης η οποία είναι εξαιρετικά εμφανής, η δυσκολία συμμετοχής σε διάλογο και σίγουρα, οι χαμηλές ακαδημαϊκές επιδόσεις .
Η διάγνωση απαιτεί διεπιστημονική ομάδα ,ώστε η αξιολόγηση να είναι αρτιότερη και καθολική. Η λογοθεραπεία συγκεκριμένα εξετάζει τους τομείς της άρθρωσης , της κατανόησης, του λεξιλογίου, της γραμματικής, της σύνταξης και της μνήμης. Η λογοθεραπεία στην περίπτωση της ειδικής γλωσσικής διαταραχής χρειάζεται να ξεκινά όσο το δυνατόν πιο έγκαιρα ,και εξατομικεύεται ανάλογα με τις δυσκολίες του κάθε παιδιού και το βαθμό στον οποίο αυτές παρουσιάζονται. Το πρόγραμμα αντιμετώπισης σχεδιάζεται πάντα με βάση τα στοιχεία της αξιολόγησης και αφορά όλους τους γλωσσικούς τομείς που επηρεάζονται.
ΔΕΝ ΔΙΣΤΑΖΟΥΜΕ – ΔΕΝ ΚΑΘΥΣΤΕΡΟΥΜΕ
Κατερίνα Χ. Δήμου – Λογοθεραπεύτρια
Πτυχιούχος ΑΤΕΙ Ηπείρου
Εξειδίκευση Πανεπιστημίου Μακεδονίας
Ειδική εκπαίδευση: Αποκατάσταση ομιλίας, κατάποσης, γνωστικών λειτουργιών μετά από εγκεφαλικό επεισόδιο