Εγκεφαλικό επεισόδιο είναι η διακοπή της αιμάτωσης οποιουδήποτε τμήματος του εγκεφάλου. Ένα εγκεφαλικό επεισόδιο εμφανίζεται όταν υπάρχει αιμορραγία στον εγκέφαλο ή όταν η κανονική ροή του αίματος προς τον εγκέφαλο είναι αποκλεισμένη.
Υπάρχουν δύο τύποι εγκεφαλικού επεισοδίου:
Ο συνηθέστερος τύπος ονομάζεται ισχαιμικό εγκεφαλικό επεισόδιο. Ο δεύτερος τύπος ονομάζεται αιμορραγικό εγκεφαλικό επεισόδιο. Σε πολλές περιπτώσεις το εγκεφαλικό επεισόδιο συμβαίνει χωρίς προειδοποιητικές ενδείξεις. Όμως μερικές φορές υπάρχουν προειδοποιητικά σημάδια διατάραξης της ροής του αίματος προς τον εγκέφαλο. Οι ενδείξεις αυτές διαρκούν συνήθως για λίγα δευτερόλεπτα ή λεπτά. Κάποια προειδοποιητικά συμπτώματα του εγκεφαλικού επεισοδίου είναι η θαμπή όραση, η εξασθένιση της ισορροπίας, η αστάθεια του βαδίσματος, η εξασθένιση των μυών, το μούδιασμα του προσώπου, χεριών και ποδιών, η αιφνίδια αδυναμία ομιλίας, η ακατάληπτη ομιλία, η αδυναμία κατανόησης κ.α.
Μπορείτε να ελέγξετε σε συνεργασία με κάποιο καταρτισμένο ιατρό κάποιους παράγοντες κινδύνου που προκαλούν το εγκεφαλικό επεισόδιο. Κάποιοι από αυτούς τους παράγοντες είναι η υψηλή αρτηριακή υπέρταση, το κάπνισμα, κάποιες διαταραχές του αίματος, η υψηλή χοληστερόλη στο αίμα, η παχυσαρκία, η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ, ο σακχαρώδης διαβήτης.
Ο ρόλος του λογοθεραπευτή στο εγκεφαλικό επεισόδιο έγκειται στην πρόληψη και κυρίως στην αποκατάσταση του. Ο λογοθεραπευτής ενημερώνει, αξιολογεί και ενισχύει δεξιότητες ενώ παράλληλα προσπαθεί να αποτρέψει την επιδείνωση των συμπτωμάτων. Όταν τα συμπτώματα παραμένουν και μετά από μία με δύο ημέρες, η άμεση αποκατάσταση μέσω της λογοθεραπείας, προκαλεί αυξημένη λειτουργικότητα στις ικανότητες που υπάρχουνε, ή ακόμα και ολοκληρωτική επαναφορά μέσα στο πρώτο τρίμηνο της θεραπείας σε κάποιες ήπιες περιπτώσεις.
Η λογοθεραπεία μπορεί να χρησιμοποιηθεί για μια σειρά δυσκολιών επικοινωνίας, οι οποίες επηρεάζουν την ικανότητα της ομιλίας, αρκεί ο θεραπευτής να είναι εκπαιδευμένος έτσι ώστε να βοηθήσει στο μέγιστο βαθμό το άτομο που έχει υποστεί εγκεφαλικό επεισόδιο. Ο λογοθεραπευτής , είναι υποχρεωμένος να παρέχει στο άτομο και τους οικείους του, όλες τις γνώσεις και τις πληροφορίες σχετικά με τη θεραπευτική διαδικασία , αλλά και να λύνει όλες τις απορίες τους. Η έγκαιρη θεραπεία θεωρείται και πρακτικά είναι, πιο ωφέλιμη απ' την καθυστερημένη.
Όσον αφορά την επικοινωνία, υπάρχει ένα σύνολο από δυσλειτουργίες που μπορεί να οφείλονται στην παράλυση ή την αδυναμία των μυών που εμπλέκονται στη διαδικασία παραγωγής της ομιλίας. Σαφώς, η θεραπεία και η πρόγνωση σε κάθε περίπτωση είναι διαφορετική. Κάποιες από αυτές τις δυσλειτουργίες είναι: Απραξία, είναι μια επίκτητη κινητική διαταραχή της ομιλίας. Είναι μια διαταραχή της ικανότητας του ατόμου να εκτελέσει κινήσεις των οργάνων της ομιλίας. Δυσαρθρία, είναι ένα σύνολο διαταραχών στην παραγωγή ομιλία εξαιτίας της αδύναμης λειτουργίας του μηχανικού της ομιλίας μετά από εγκεφαλική βλάβη. Δυσφαγία, είναι η διαταραχή της κατάποσης και της σίτισης και μπορεί να οφείλεται σε μυϊκή αδυναμία, έλλειψη κινήσεων κ.α.
Η ανάρρωση μετά από ένα εγκεφαλικό επεισόδιο απαιτεί ένα υποστηρικτικό περιβάλλον στο σπίτι αλλά και στο χώρο της θεραπείας. Σε οποιαδήποτε περίπτωση, το περιβάλλον (θεραπευτές, οικογένεια, φίλοι) μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο περαιτέρω επιπλοκών, με υπομονή και επιμονή. Η ενθάρρυνση είναι σημαντική.
Υπάρχουν δύο τύποι εγκεφαλικού επεισοδίου:
Ο συνηθέστερος τύπος ονομάζεται ισχαιμικό εγκεφαλικό επεισόδιο. Ο δεύτερος τύπος ονομάζεται αιμορραγικό εγκεφαλικό επεισόδιο. Σε πολλές περιπτώσεις το εγκεφαλικό επεισόδιο συμβαίνει χωρίς προειδοποιητικές ενδείξεις. Όμως μερικές φορές υπάρχουν προειδοποιητικά σημάδια διατάραξης της ροής του αίματος προς τον εγκέφαλο. Οι ενδείξεις αυτές διαρκούν συνήθως για λίγα δευτερόλεπτα ή λεπτά. Κάποια προειδοποιητικά συμπτώματα του εγκεφαλικού επεισοδίου είναι η θαμπή όραση, η εξασθένιση της ισορροπίας, η αστάθεια του βαδίσματος, η εξασθένιση των μυών, το μούδιασμα του προσώπου, χεριών και ποδιών, η αιφνίδια αδυναμία ομιλίας, η ακατάληπτη ομιλία, η αδυναμία κατανόησης κ.α.
Μπορείτε να ελέγξετε σε συνεργασία με κάποιο καταρτισμένο ιατρό κάποιους παράγοντες κινδύνου που προκαλούν το εγκεφαλικό επεισόδιο. Κάποιοι από αυτούς τους παράγοντες είναι η υψηλή αρτηριακή υπέρταση, το κάπνισμα, κάποιες διαταραχές του αίματος, η υψηλή χοληστερόλη στο αίμα, η παχυσαρκία, η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ, ο σακχαρώδης διαβήτης.
Ο ρόλος του λογοθεραπευτή στο εγκεφαλικό επεισόδιο έγκειται στην πρόληψη και κυρίως στην αποκατάσταση του. Ο λογοθεραπευτής ενημερώνει, αξιολογεί και ενισχύει δεξιότητες ενώ παράλληλα προσπαθεί να αποτρέψει την επιδείνωση των συμπτωμάτων. Όταν τα συμπτώματα παραμένουν και μετά από μία με δύο ημέρες, η άμεση αποκατάσταση μέσω της λογοθεραπείας, προκαλεί αυξημένη λειτουργικότητα στις ικανότητες που υπάρχουνε, ή ακόμα και ολοκληρωτική επαναφορά μέσα στο πρώτο τρίμηνο της θεραπείας σε κάποιες ήπιες περιπτώσεις.
Η λογοθεραπεία μπορεί να χρησιμοποιηθεί για μια σειρά δυσκολιών επικοινωνίας, οι οποίες επηρεάζουν την ικανότητα της ομιλίας, αρκεί ο θεραπευτής να είναι εκπαιδευμένος έτσι ώστε να βοηθήσει στο μέγιστο βαθμό το άτομο που έχει υποστεί εγκεφαλικό επεισόδιο. Ο λογοθεραπευτής , είναι υποχρεωμένος να παρέχει στο άτομο και τους οικείους του, όλες τις γνώσεις και τις πληροφορίες σχετικά με τη θεραπευτική διαδικασία , αλλά και να λύνει όλες τις απορίες τους. Η έγκαιρη θεραπεία θεωρείται και πρακτικά είναι, πιο ωφέλιμη απ' την καθυστερημένη.
Όσον αφορά την επικοινωνία, υπάρχει ένα σύνολο από δυσλειτουργίες που μπορεί να οφείλονται στην παράλυση ή την αδυναμία των μυών που εμπλέκονται στη διαδικασία παραγωγής της ομιλίας. Σαφώς, η θεραπεία και η πρόγνωση σε κάθε περίπτωση είναι διαφορετική. Κάποιες από αυτές τις δυσλειτουργίες είναι: Απραξία, είναι μια επίκτητη κινητική διαταραχή της ομιλίας. Είναι μια διαταραχή της ικανότητας του ατόμου να εκτελέσει κινήσεις των οργάνων της ομιλίας. Δυσαρθρία, είναι ένα σύνολο διαταραχών στην παραγωγή ομιλία εξαιτίας της αδύναμης λειτουργίας του μηχανικού της ομιλίας μετά από εγκεφαλική βλάβη. Δυσφαγία, είναι η διαταραχή της κατάποσης και της σίτισης και μπορεί να οφείλεται σε μυϊκή αδυναμία, έλλειψη κινήσεων κ.α.
Η ανάρρωση μετά από ένα εγκεφαλικό επεισόδιο απαιτεί ένα υποστηρικτικό περιβάλλον στο σπίτι αλλά και στο χώρο της θεραπείας. Σε οποιαδήποτε περίπτωση, το περιβάλλον (θεραπευτές, οικογένεια, φίλοι) μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο περαιτέρω επιπλοκών, με υπομονή και επιμονή. Η ενθάρρυνση είναι σημαντική.
(Μυολειτουργική θεραπεία, μέθοδοι ευαισθητοποιήσεως και αποκατάσταση ομιλίας μετά από εγκεφαλικό επεισόδιο)
Κατερίνα Χ. Δήμου – Λογοθεραπεύτρια
Πτυχιούχος ΑΤΕΙ Ηπείρου
Εξειδίκευση Πανεπιστημίου Μακεδονίας