Εδώ και αρκετές δεκαετίες, χρησιμοποιούνται για τα άτομα με απώλεια ακοής οι όροι «κωφός» και «βαρήκοος». Πιο συγκεκριμένα, «κωφός» είναι ο άνθρωπος, ο οποίος δεν κατανοεί την ομιλία με την ακοή του και χρησιμοποιεί την νοηματική ή ακόμη και την γραπτή γλώσσα ώστε να συνομιλήσει. Η βαρηκοΐα είναι μια συχνή πάθηση, η οποία γίνεται σοβαρό μειονέκτημα το οποίο δημιουργεί δυσκολίες στην επικοινωνία του ατόμου αλλά και στην ανάπτυξη του λόγου. Στην παιδική ηλικία η σωστή λειτουργία της ακοής συμβάλει σε μεγάλο βαθμό τόσο στην ανάπτυξη του λόγου όσο και στην αντίληψη του ατόμου.
Μπορούμε να καταλάβουμε ένα βρέφος που παρουσιάζει ενδεχομένως δυσκολίες στην ακοή του από διάφορα χαρακτηριστικά. Αρχικά, ένα βρέφος έξι – δώδεκα (6-12) μηνών που δεν παράγει φωνές ή δεν ενδιαφέρεται για παιχνίδια που κάνουν θόρυβο, μπορεί να είναι ύποπτο για βαρηκοΐα. Αργότερα , ένα παιδί δύο – τριών (2-3) ετών που δεν έχει αναπτύξει ομιλία, ή έχει αρκετά φτωχό λεξιλόγιο ενδεχομένως να χρειάζεται έλεγχο ώστε να διαπιστωθεί αν έχει κάποια δυσκολία που αφορά την ακοή του. Θα πρέπει εδώ, να σημειωθεί πως τα παιδιά τυπικής ανάπτυξης ανταποκρίνονται στους ήχους και στο άκουσμα της φωνής της μητέρας από τους τέσσερις (4) μήνες. Έπειτα , προσπαθούνε να μιμηθούνε ήχους από το περιβάλλον τους. Αυτά τα παιδιά εμπλουτίζουν συνεχώς το λεξιλόγιό τους .
Ένας λογοθεραπευτής στοχεύει στο να βελτιώσει την ακουστική αντίληψη, την κατανόηση και την παραγωγή του λόγου. Προσπαθεί μέσω δομημένων συνεδριών, να αντιμετωπίσει τις φωνολογικές, γλωσσικές αλλά και τις δυσκολίες άρθρωσης που υπάρχουν. Επιπρόσθετα , ένας λογοθεραπευτής θα πρέπει να γνωρίζει ώστε να εκπαιδεύσει κατάλληλα το βαρήκοο άτομο στη χρήση των ακουστικών. Τέλος, στόχος ενός λογοθεραπευτή είναι και η «ακουστική εκπαίδευση». Σε αυτό το τομέα γίνεται κατάλληλη εκπαίδευση στη διάκριση των προτάσεων, των λέξεων και των φθόγγων του λόγου με στόχο το βαρήκοο άτομο να μη χρειάζεται να κοιτά το συνομιλητή του και να διαβάζει τα χείλη του για καταλάβει ή να απαντήσει. Είναι σημαντικό η παρέμβαση να ξεκινά από τη μικρότερη δυνατή ηλικία ώστε να γίνει ταχύτερη και πιο σωστή η θεραπευτική διαδικασία. Έτσι, είναι σημαντική η έγκαιρη διάγνωση. Ένας προληπτικός έλεγχος από την πρώτη κιόλας υποψία.
Η πρώιμη ανίχνευση της βαρηκοΐας είναι επιτακτική. Το θεραπευτικό πλάνο είναι δομημένο ώστε να προσαρμόζεται στις ανάγκες του κάθε ατόμου . Οι μακροπρόθεσμοι στόχοι της λογοθεραπείας είναι η επικοινωνία του ατόμου με το περιβάλλον του έτσι ώστε να μπορεί να εκφράζει τις ανάγκες του και συνομιλεί.
Κατερίνα Χ. Δήμου – Λογοθεραπεύτρια
Πτυχιούχος ΑΤΕΙ Ηπείρου
Εξειδίκευση Πανεπιστημίου Μακεδονίας