Το εγκεφαλικό επεισόδιο προκαλείται από την μη κανονική ροή του αίματος προς τον εγκέφαλο εξαιτίας κάποιας κλειστής αρτηρίας ή θρόμβου. Άτομα που υπέστησαν εγκεφαλικό επεισόδιο εκτός από δυσκολίες ομιλίας, κίνησης, αντίληψης ,ενδέχεται να παρουσιάσουν δυσκολίες κατάποσης σε ένα ή και περισσότερα στάδια (η διαδικασία της κατάποσης περιλαμβάνει τρία στάδια: στοματικό, φαρυγγικό και οισοφαγικό)καθώς και δυσκολίες σίτισης.
Οι δυσκολίες κατάποσης εμφανίζονται κυρίως στα πρώτα δύο στάδια της κατάποσης, στο στοματικό και στο φαρυγγικό. Πιθανές δυσκολίες είναι ο βήχας, η εισρόφηση, η αδυναμία μάσησης και δημιουργίας του βλωμού (η στερεά τροφή , αφού μασηθεί και αναμιχθεί με σάλιο μέσα στο στόμα), η αδυναμία ώθησης του βλωμού στο πίσω μέρος του στόματος και η αδυναμία συγκράτησης του. Επίσης, παρουσιάζεται συχνά καθυστέρηση ή ακόμη και απουσία του αντανακλαστικού της κατάποσης, γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, επώδυνη λήψη τροφής και εξαιτίας αυτών των δυσκολιών η λήψη των θρεπτικών συστατικών είναι ελλιπής.
Επιπρόσθετες δυσκολίες κατάποσης και σίτισης που ενδέχεται να εμφανιστούν μετά από ένα εγκεφαλικό επεισόδιο, είναι ο κίνδυνος αφυδάτωσης, οι συχνοί πνιγμοί κατά την κατάποση, η αδυναμία σωστής κίνησης κάποιων υπεύθυνων για τη σωστή σίτιση και κατάποση οργάνων όπως είναι η γλώσσα, τα χείλη, ο φάρυγγας, η σιελόρροια, η εμφάνιση πνευμονίας και λοιμώξεων του αναπνευστικού συστήματος, η εκροή υγρών από τη μύτη ή το στόμα, οι όξινες ερυγές, η πιθανή έντονη βραχνάδα, η αδυναμία συντονισμού της αναπνοής και η υπερβολική παραμονή της τροφής στο στόμα.
Ο λογοθεραπευτής στην περίπτωση των δυσκολιών σίτισης και κατάποσης μετά από εγκεφαλικό επεισόδιο αξιολογεί και διαμορφώνει εξατομικευμένο πρόγραμμα θεραπευτικής αντιμετώπισης των δυσκολιών. Πιο συγκεκριμένα, ο λογοθεραπευτής πραγματοποιεί στοματοκινητικές ασκήσεις, ασκήσεις αναπνοής, ασκήσεις ερεθισμού του αντανακλαστικού της κατάποσης, τεχνικές που συμβάλλουν στην ασφαλή κατάποση, μυολειτουργικές σκήσεις καθώς και ασκήσεις ευαισθητοποίησης.
Υπάρχει πληθώρα συγκεκριμένων εξετάσεων με τις οποίες ο λογοθεραπευτής εκτιμά και αξιολογεί άριστα την κατάσταση του ατόμου. Οι πιο γνωστές από αυτές τις εξετάσεις είναι η βιντεοακτινοσκοπική εξέταση της κατάποσης (VFSS) και η βιντεοενδοσκοπική εξέταση της κατάποσης με οπτικές ίνες (FEES) και χρησιμοποιούνται και σε παιδιά. Η λογοθεραπεία βοηθά αποτελεσματικά στις δυσκολίες κατάποσης και σίτισης που προκύπτουν μετά από ένα εγκεφαλικό επεισόδιο. Η διάγνωση και η εφαρµογή προγράµµατος λογοθεραπείας για την αποκατάσταση των δυσκολιών αυτών είναι βασικό συστατικό της θεραπείας. Η πρόληψη και η έγκαιρη αντιμετώπιση, όπως και σε οποιαδήποτε άλλη δυσκολία, οδηγούν σε καλύτερη ποιότητα ζωής, αντιμετώπιση των δυσκολιών κατάποσης και σίτισης, βελτίωση της υγείας του ατόμου.
Κατερίνα Χ. Δήμου
Λογοθεραπεύτρια
Πτυχιούχος ΑΤΕΙ Ηπείρου (Ιωάννινα)
Εξειδίκευση Πανεπιστημίου Μακεδονίας