Είναι γνωστό πως η ακοή επηρεάζει την ομιλία καθώς είναι ιδιαίτερα χρήσιμη για την ανάπτυξη και την εξέλιξη της επικοινωνίας, του λόγου και της μάθησης. Έτσι, ένα έλλειμμα στην ακοή μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα την απώλεια πολύτιμων πληροφοριών που πρέπει να λάβει ένα παιδί ώστε να αναπτύξει αρχικά την επικοινωνία και έπειτα την ομιλία.
Τα παιδιά με δυσκολίες στην ακουστική επεξεργασία και απώλεια ακοής παρουσιάζουν συνήθως καθυστέρηση λόγου, διαταραχές άρθρωσης, μαθησιακές δυσκολίες και δυσκολίες στη συμπεριφορά. Ακόμη, σε πολλές περιπτώσεις ενδεχομένως να παρουσιάσουν διάσπαση προσοχής, διαταραχές φώνησης (η διαδικασία κατά την οποία παράγεται ήχος από τα όργανα του φωνητικού συστήματος), αντήχησης(το συνολικό ηχητικό αποτέλεσμα των ανακλάσεων του ήχου σε ένα χώρο) και προσωδίας (ο τραγουδιστός τόνος της ομιλίας - αντικατοπτρίζει ποικίλα χαρακτηριστικά του ομιλητή όπως το ρυθμό και τον τόνο της ομιλίας).
Σε οποιαδήποτε περίπτωση χρειάζεται προσοχή και τακτική παρακολούθηση της λειτουργίας της ακοής των παιδιών. Οι εξετάσεις είναι απαραίτητες και θα πρέπει να γίνουν άμεσα και εγκαίρως ειδικά όταν υπάρχει υποψία για φτωχή ακουστική ικανότητα των παιδιών. Η Πανελλήνια Ωτορινολαρυγγολογική Εταιρεία συνιστά τον έλεγχο της ακοής στα παιδιά αμέσως μετά τη γέννηση, προτού ξεκινήσει το νηπιαγωγείο και φυσικά όποτε και αν υπάρξει υποψία βαρηκοΐας.
Κάποιες από τις ενδείξεις που αφορούν την απώλεια ακοής στα παιδιά και την παιδική βαρηκοΐα και επηρεάζουν στο μέγιστο βαθμό την επικοινωνία, το λόγο και την ομιλία τους είναι η ιδιαίτερα δυνατή ομιλία, η υψηλή ένταση του ήχου της τηλεόρασης ή των παιχνιδιών στον υπολογιστή, η προφορά των λέξεων πολλές φορές λανθασμένα, η μη ανταπόκριση του παιδιού όταν το καλούν, ο συνεχής εκνευρισμός αλλά και η υπερκινητικότητα και τέλος η χαμηλή σχολική επίδοση.
Έχει αποδειχθεί πως όσα παιδιά διαγιγνώσκονται εγκαίρως με έλλειμμα ακοής και εντάσσονται άμεσα σε ειδικά προγράμματα θεραπείας είναι πιθανόν να αναπτύξουν λόγο και ομιλία σε ίδιο ίσως επίπεδο με τους συνομηλίκους τους. Θυμόμαστε πως ένα ως δύο μωρά ανά 1000 γεννιούνται με απώλεια ακοής στο ένα ή και στα δύο αυτιά.
Τα παιδιά με δυσκολίες στην ακουστική επεξεργασία και απώλεια ακοής παρουσιάζουν συνήθως καθυστέρηση λόγου, διαταραχές άρθρωσης, μαθησιακές δυσκολίες και δυσκολίες στη συμπεριφορά. Ακόμη, σε πολλές περιπτώσεις ενδεχομένως να παρουσιάσουν διάσπαση προσοχής, διαταραχές φώνησης (η διαδικασία κατά την οποία παράγεται ήχος από τα όργανα του φωνητικού συστήματος), αντήχησης(το συνολικό ηχητικό αποτέλεσμα των ανακλάσεων του ήχου σε ένα χώρο) και προσωδίας (ο τραγουδιστός τόνος της ομιλίας - αντικατοπτρίζει ποικίλα χαρακτηριστικά του ομιλητή όπως το ρυθμό και τον τόνο της ομιλίας).
Σε οποιαδήποτε περίπτωση χρειάζεται προσοχή και τακτική παρακολούθηση της λειτουργίας της ακοής των παιδιών. Οι εξετάσεις είναι απαραίτητες και θα πρέπει να γίνουν άμεσα και εγκαίρως ειδικά όταν υπάρχει υποψία για φτωχή ακουστική ικανότητα των παιδιών. Η Πανελλήνια Ωτορινολαρυγγολογική Εταιρεία συνιστά τον έλεγχο της ακοής στα παιδιά αμέσως μετά τη γέννηση, προτού ξεκινήσει το νηπιαγωγείο και φυσικά όποτε και αν υπάρξει υποψία βαρηκοΐας.
Κάποιες από τις ενδείξεις που αφορούν την απώλεια ακοής στα παιδιά και την παιδική βαρηκοΐα και επηρεάζουν στο μέγιστο βαθμό την επικοινωνία, το λόγο και την ομιλία τους είναι η ιδιαίτερα δυνατή ομιλία, η υψηλή ένταση του ήχου της τηλεόρασης ή των παιχνιδιών στον υπολογιστή, η προφορά των λέξεων πολλές φορές λανθασμένα, η μη ανταπόκριση του παιδιού όταν το καλούν, ο συνεχής εκνευρισμός αλλά και η υπερκινητικότητα και τέλος η χαμηλή σχολική επίδοση.
Έχει αποδειχθεί πως όσα παιδιά διαγιγνώσκονται εγκαίρως με έλλειμμα ακοής και εντάσσονται άμεσα σε ειδικά προγράμματα θεραπείας είναι πιθανόν να αναπτύξουν λόγο και ομιλία σε ίδιο ίσως επίπεδο με τους συνομηλίκους τους. Θυμόμαστε πως ένα ως δύο μωρά ανά 1000 γεννιούνται με απώλεια ακοής στο ένα ή και στα δύο αυτιά.
Κατερίνα Χ. Δήμου – Λογοθεραπεύτρια
Πτυχιούχος ΑΤΕΙ Ηπείρου
Εξειδίκευση Πανεπιστημίου Μακεδονίας
Ειδική εκπαίδευση: Αποκατάσταση ομιλίας, κατάποσης, γνωστικών λειτουργιών μετά από εγκεφαλικό επεισόδιο