Εδώ και αρκετά χρόνια την ανεμελιά των παιδικών και εφηβικών παιχνιδιών σε εξωτερικούς χώρους, έχει επισκιάσει η εδραίωση των ηλεκτρονικών παιχνιδιών καθώς επίσης και η συνεχής ενασχόληση των παιδιών με διάφορα είδη οθόνης, όπως κινητών, tablet, τηλεόρασης, ηλεκτρονικών υπολογιστών κτλ.
Διάφοροι ερευνητές έχουν διαφωνήσει σχετικά με το επιτρεπτό όριο ηλικίας που ένα παιδί μπορεί να ξεκινήσει να ασχολείται με τις οθόνες ωστόσο όλοι τους έχουν επισημάνει πως είναι παράλογο να συγχέουμε την παθητική παρακολούθηση τηλεόρασης με την διαδραστική χρήση των smartphones, tablets, βιντεοπαιχνιδιών. Χωρίς λοιπόν να ενοχοποιήσουμε την τεχνολογία, αναλύουμε στο σημερινό άρθρο τις δυσκολίες αλλά και τα οφέλη της επικοινωνίας των παιδιών που ασχολούνται με διάφορα είδη οθόνης.
Είναι ευρέως αποδεκτό πλέον πως οι διαδραστικές εφαρμογές είναι ικανές να παρεμβαίνουν στην ικανότητα κατανόησης ιστοριών από το παιδί. Αυτό συμβαίνει κυρίως επειδή τα παιδιά μαθαίνουν με εικόνες, ήχους, υφές κα. Αυτός είναι ο διαδραστικός τρόπος εκμάθησης. Το παιδί, δηλαδή, μπορεί να δοκιμάσει τη μίμηση των ήχων, τις κινήσεις, τις εκφράσεις του προσώπου τα οποία αναμφίβολα έχουν ίσως και τη μεγαλύτερη σημασία για την ανάπτυξη των γλωσσικών ικανοτήτων του.
Επίσης, το σύγχρονο σχολείο βοηθά τους μαθητές έτσι ώστε να χειρίζονται τις οθόνες προς όφελος τους καθώς ζητά ένα αρκετά μεγάλο όγκο εργασιών παραπέμποντας τα παιδιά είτε να γράψουν σε ηλεκτρονικό υπολογιστή, είτε να ψάξουν τις πληροφορίες που χρειάζονται στο διαδίκτυο. Τα παιδιά, μαθαίνουν να γράφουν αλλά και ενημερώνονται σχετικά με το θέμα της εργασίας τους από ένα ευρύ φάσμα πληροφοριών.
Από την άλλη πλευρά, ειδικά τα 5 τελευταία χρόνια η «διαταραχή εξάρτησης από τις οθόνες» θεωρείται μια νέα πρόκληση για την παιδική νευρολογία. Η έναρξη και η παρατεταμένη χρήση οθόνης από ένα παιδί είναι ικανή να προκαλέσει μία πληθώρα συμπτωμάτων όπως αϋπνία, οσφυαλγία, δυσκολία στην όραση, πονοκέφαλο, άγχος και μοναξιά. Όσο διαδραστική κι αν είναι μία εφαρμογή δε μπορεί να αντικαταστήσει σε καμία περίπτωση το πραγματικό περιβάλλον.
Για παράδειγμα, η αφή είναι το πρώτο μέσο επικοινωνίας και μάθησης στην πρώιμη παιδική ηλικία. Τα παιδιά ζουλάνε,περιεργάζονται, μασούν, πιάνουν οποιοδήποτε αντικείμενο έτσι ώστε να το καταλάβουν καλύτερα. Η τεχνολογία μπορεί να αντικαταστήσει αυτή την εμπειρία με αρνητικές ανεπανόρθωτες συνέπειες στην εξέλιξη του παιδιού.
Επιπρόσθετα, σαν αποτέλεσμα της αλόγιστης χρήσης της οθόνης, είναι να μειώνονται οι αναπτυξιακές ικανότητες. Η μίμηση, η επικοινωνία, η κατάκτηση εννοιών, η κατάκτηση λεξιλογίου, ακόμη και η άρθρωση κατά την παραγωγή της ομιλίας υστερούν σημαντικά. Αυτό παρεμποδίζει την κοινωνικότητα, την αλληλεπίδραση του παιδιού με τους ενήλικες και με τα παιδιά της ηλικίας του και τις επικοινωνιακές του δεξιότητες.
Οι γονείς χρειάζεται να είναι ενημερωμένοι για τα πλεονεκτήματα καθώς και τα μειονεκτήματα της χρήσης οθόνης. Ανάλογα με την ηλικία του παιδιού η χρήση είναι καλό να γίνεται πάντα με την παρουσία ή την επίβλεψη του γονέα ή ενός ενήλικα. Σε παιδιά μικρότερης ηλικίας (έως 7 ετών) αυτή η χρήση δεν πρέπει να ξεπερνά τα 10-20 λεπτά την ημέρα. Ακόμη, συνετό είναι να περιορίσουν οι ίδιοι οι γονείς τη χρήση των ηλεκτρονικών συσκευών καθώς το παιδί μιμείται πάντα τη συμπεριφορά των γονιών του.
Διάφοροι ερευνητές έχουν διαφωνήσει σχετικά με το επιτρεπτό όριο ηλικίας που ένα παιδί μπορεί να ξεκινήσει να ασχολείται με τις οθόνες ωστόσο όλοι τους έχουν επισημάνει πως είναι παράλογο να συγχέουμε την παθητική παρακολούθηση τηλεόρασης με την διαδραστική χρήση των smartphones, tablets, βιντεοπαιχνιδιών. Χωρίς λοιπόν να ενοχοποιήσουμε την τεχνολογία, αναλύουμε στο σημερινό άρθρο τις δυσκολίες αλλά και τα οφέλη της επικοινωνίας των παιδιών που ασχολούνται με διάφορα είδη οθόνης.
Είναι ευρέως αποδεκτό πλέον πως οι διαδραστικές εφαρμογές είναι ικανές να παρεμβαίνουν στην ικανότητα κατανόησης ιστοριών από το παιδί. Αυτό συμβαίνει κυρίως επειδή τα παιδιά μαθαίνουν με εικόνες, ήχους, υφές κα. Αυτός είναι ο διαδραστικός τρόπος εκμάθησης. Το παιδί, δηλαδή, μπορεί να δοκιμάσει τη μίμηση των ήχων, τις κινήσεις, τις εκφράσεις του προσώπου τα οποία αναμφίβολα έχουν ίσως και τη μεγαλύτερη σημασία για την ανάπτυξη των γλωσσικών ικανοτήτων του.
Επίσης, το σύγχρονο σχολείο βοηθά τους μαθητές έτσι ώστε να χειρίζονται τις οθόνες προς όφελος τους καθώς ζητά ένα αρκετά μεγάλο όγκο εργασιών παραπέμποντας τα παιδιά είτε να γράψουν σε ηλεκτρονικό υπολογιστή, είτε να ψάξουν τις πληροφορίες που χρειάζονται στο διαδίκτυο. Τα παιδιά, μαθαίνουν να γράφουν αλλά και ενημερώνονται σχετικά με το θέμα της εργασίας τους από ένα ευρύ φάσμα πληροφοριών.
Από την άλλη πλευρά, ειδικά τα 5 τελευταία χρόνια η «διαταραχή εξάρτησης από τις οθόνες» θεωρείται μια νέα πρόκληση για την παιδική νευρολογία. Η έναρξη και η παρατεταμένη χρήση οθόνης από ένα παιδί είναι ικανή να προκαλέσει μία πληθώρα συμπτωμάτων όπως αϋπνία, οσφυαλγία, δυσκολία στην όραση, πονοκέφαλο, άγχος και μοναξιά. Όσο διαδραστική κι αν είναι μία εφαρμογή δε μπορεί να αντικαταστήσει σε καμία περίπτωση το πραγματικό περιβάλλον.
Για παράδειγμα, η αφή είναι το πρώτο μέσο επικοινωνίας και μάθησης στην πρώιμη παιδική ηλικία. Τα παιδιά ζουλάνε,περιεργάζονται, μασούν, πιάνουν οποιοδήποτε αντικείμενο έτσι ώστε να το καταλάβουν καλύτερα. Η τεχνολογία μπορεί να αντικαταστήσει αυτή την εμπειρία με αρνητικές ανεπανόρθωτες συνέπειες στην εξέλιξη του παιδιού.
Επιπρόσθετα, σαν αποτέλεσμα της αλόγιστης χρήσης της οθόνης, είναι να μειώνονται οι αναπτυξιακές ικανότητες. Η μίμηση, η επικοινωνία, η κατάκτηση εννοιών, η κατάκτηση λεξιλογίου, ακόμη και η άρθρωση κατά την παραγωγή της ομιλίας υστερούν σημαντικά. Αυτό παρεμποδίζει την κοινωνικότητα, την αλληλεπίδραση του παιδιού με τους ενήλικες και με τα παιδιά της ηλικίας του και τις επικοινωνιακές του δεξιότητες.
Οι γονείς χρειάζεται να είναι ενημερωμένοι για τα πλεονεκτήματα καθώς και τα μειονεκτήματα της χρήσης οθόνης. Ανάλογα με την ηλικία του παιδιού η χρήση είναι καλό να γίνεται πάντα με την παρουσία ή την επίβλεψη του γονέα ή ενός ενήλικα. Σε παιδιά μικρότερης ηλικίας (έως 7 ετών) αυτή η χρήση δεν πρέπει να ξεπερνά τα 10-20 λεπτά την ημέρα. Ακόμη, συνετό είναι να περιορίσουν οι ίδιοι οι γονείς τη χρήση των ηλεκτρονικών συσκευών καθώς το παιδί μιμείται πάντα τη συμπεριφορά των γονιών του.
Κατερίνα Χ. Δήμου – Λογοθεραπεύτρια
Πτυχιούχος ΑΤΕΙ Ηπείρου
Εξειδίκευση Πανεπιστημίου Μακεδονίας
Ειδική εκπαίδευση: Αποκατάσταση ομιλίας, κατάποσης, γνωστικών λειτουργιών μετά από εγκεφαλικό επεισόδιο