Τα σχολεία ξεκίνησαν κι η πρώτη επαφή με την ανάγνωση και τη γραφή πραγματοποιήθηκε, για τους πιο μικρούς. Η Α’ Δημοτικού είναι εδώ και φέτος. Προσπαθεί να μάθει, να διαβάσει, να γράψει και να ενταχθεί σε ένα εντελώς νέο περιβάλλον. Είναι όμως εύκολη κι ευχάριστη αυτή η πρώτη επαφή με την ανάγνωση και τη γραφή;
Η ανάγνωση δεν είναι πάντα εύκολη διαδικασία για όλα τα παιδιά αφού είναι ιδιαίτερα σύνθετη. Η οπτική αναγνώριση των γραπτών συμβόλων, η κατανόησης της κατεύθυνσης και τέλος η κατανόηση νοήματος ενός κειμένου είναι όλα όσα απαιτούνται έτσι ώστε η ικανότητα της ανάγνωσης να κατακτηθεί . Οι δυσκολίες που προκύπτουν αφορούν την αποκωδικοποίηση των συμβόλων και των λέξεων, την προφορά τους και την κατανόηση του κειμένου σημασιολογικά.
Κάποιοι πρακτικοί τρόποι που μπορούν να ενταχθούν στο καθημερινό πρόγραμμα ενός παιδιού έτσι ώστε να βοηθηθεί και από το σπίτι ώστε να κατακτήσει τον σύνθετο μηχανισμό της ανάγνωσης είναι:
• Η θέσπιση μιας συγκεκριμένης καθημερινότητας. Το σταθερό πρόγραμμα και η ρουτίνα είναι το βασικό συστατικό για τη μελέτη στο σπίτι. Οι γονείς χρειάζεται να συμφωνήσουν και από κοινού να θεσπίσουν ένα πρόγραμμα με προκαθορισμένο χρόνο και χώρο μελέτης, σύμφωνα πάντα με τις ανάγκες του παιδιού. Είναι επίσης βασικό να επιμένουν και να μην αλλάζουν αυτό το πρόγραμμα.
• Μπορούμε να κόψουμε εικόνες από περιοδικά και εφημερίδες και να κατασκευάσουμε καρτελάκια με το όνομα του αντικειμένου μιας εικόνας.
• Με καλαμάκια, οδοντογλυφίδες και πλαστελίνη φτιάχνουμε μαζί με το παιδί μας σχήματα και έπειτα γράμματα και αριθμούς.
• Επιπλέον, συλλαβίζουμε αργά, τονίζοντας το σημείο όπου τονίζεται η κάθε λέξη.
• Συνδυάζουμε τους ήχους των φωνημάτων (γραμμάτων) με εικόνες. Π.χ. «Όταν λέμε σε κάποιον να κάνει ησυχία κάνουμε σσσσσσσ».
• Προτιμάμε πάντα τα βιβλία της αρεσκείας των παιδιών. Βοηθάμε τα παιδιά να συγκεντρωθούν στην ανάγνωση με το να ακολουθεί με το δάχτυλό του/μαρκαδόρο/στυλό, μολύβι τις λέξεις ενώ διαβάζει.
• Ακόμη, Αφήνουμε το παιδί να διαβάσει μόνο του. Είναι πολύ σημαντικό το παιδί καθώς διαβάζει να ακούει και τη φωνή του.
• Δεν βιαζόμαστε και δεν διακόπτουμε το παιδί ώστε να διαβάσουμε εμείς τη λέξη που το δυσκολεύει εάν δε μας το ζητήσει.
• Η υπογράμμιση ή η σημείωση των λέξεων που δυσκόλεψαν το παιδί κατά την ανάγνωση με χρωματιστούς μαρκαδόρους και η επανάληψη τους στο τέλος, είναι αρκετά αποτελεσματική μέθοδος ελέγχου των λαθών με στόχο την σωστή εκμάθηση των λέξεων.
• Η χρήση επιτραπέζιων παιχνιδιών ή παιχνιδιών στον υπολογιστή είναι επίσης, μια καλή και αποτελεσματική δραστηριότητα. Η διαδικασία της ανάγνωσης γίνεται πιο ευχάριστη και το παιδί μαθαίνει διασκεδάζοντας.
• Επιβραβεύουμε το παιδί! Η επιβράβευση χρειάζεται σε οποιαδήποτε δραστηριότητα προσπαθεί να πετύχει ένα παιδί. Με αυτό τον τρόπο το παιδί ενθαρρύνεται και συνεχίζει να προσπαθεί. Το «μπράβο», η χρήση αυτοκόλλητων ή χαρούμενων σφραγίδων είναι διασκεδαστικοί τρόποι επιβράβευσης ενός παιδιού.
• Διαβάζουμε έξω από το σπίτι. Οποιαδήποτε βόλτα με το παιδί μπορεί να εμπεριέχει και δραστηριότητα ανάγνωσης. Π.χ. η ανάγνωση των προϊόντων στο σούπερ μάρκετ ή η ανάγνωση των επιγραφών των μαγαζιών της γειτονιάς.
• Ζητάμε από το παιδί να μας βοηθήσει στη λίστα με τα ψώνια της ημέρας ή της εβδομάδας.
• Ένας από το πιο παλιούς και σίγουρα αποδοτικούς τρόπους είναι η μίμηση. Αν το παιδί από μικρή ηλικία βλέπει τους γονείς του να διαβάζουν θα τους μιμηθεί. Το διάβασμα θα είναι μια φυσιολογική δραστηριότητα που εντάσσεται στην ρουτίνα του και συγχρόνως το διδάσκει. Η διαδικασία της ανάγνωσης λοιπόν στην Α’ Δημοτικού δε θα είναι μια αναγκαστική, χρονοβόρα και ψυχοφθόρα διαδικασία.
Στην περίπτωση που έχουμε υποψίες πως το παιδί παρουσιάζει και αντιμετωπίζει κάποια δυσκολία στην ανάγνωση, συνετό θα είναι να συμβουλευόμαστε κάποιον ειδικό και να μην το αμελήσουμε.
Ζητάμε αμέσως ενημέρωση από καταρτισμένο ειδικό, έτσι ώστε να αντιμετωπιστεί η δυσκολία άμεσα, ριζικά και αποτελεσματικά ενώ το παιδί είναι ακόμα μικρό. Οι συνέπειες της επί σκοπού καθυστέρησης της θεραπευτικής προσέγγισης μιας τέτοιου είδους δυσκολίας, επιδεινώνονται και είναι επικίνδυνες για την εξέλιξη του παιδιού.
Δε διστάζουμε, Δε καθυστερούμε !!
Ενημερωνόμαστε Έγκαιρα και Έγκυρα!!
Η ανάγνωση δεν είναι πάντα εύκολη διαδικασία για όλα τα παιδιά αφού είναι ιδιαίτερα σύνθετη. Η οπτική αναγνώριση των γραπτών συμβόλων, η κατανόησης της κατεύθυνσης και τέλος η κατανόηση νοήματος ενός κειμένου είναι όλα όσα απαιτούνται έτσι ώστε η ικανότητα της ανάγνωσης να κατακτηθεί . Οι δυσκολίες που προκύπτουν αφορούν την αποκωδικοποίηση των συμβόλων και των λέξεων, την προφορά τους και την κατανόηση του κειμένου σημασιολογικά.
Κάποιοι πρακτικοί τρόποι που μπορούν να ενταχθούν στο καθημερινό πρόγραμμα ενός παιδιού έτσι ώστε να βοηθηθεί και από το σπίτι ώστε να κατακτήσει τον σύνθετο μηχανισμό της ανάγνωσης είναι:
• Η θέσπιση μιας συγκεκριμένης καθημερινότητας. Το σταθερό πρόγραμμα και η ρουτίνα είναι το βασικό συστατικό για τη μελέτη στο σπίτι. Οι γονείς χρειάζεται να συμφωνήσουν και από κοινού να θεσπίσουν ένα πρόγραμμα με προκαθορισμένο χρόνο και χώρο μελέτης, σύμφωνα πάντα με τις ανάγκες του παιδιού. Είναι επίσης βασικό να επιμένουν και να μην αλλάζουν αυτό το πρόγραμμα.
• Μπορούμε να κόψουμε εικόνες από περιοδικά και εφημερίδες και να κατασκευάσουμε καρτελάκια με το όνομα του αντικειμένου μιας εικόνας.
• Με καλαμάκια, οδοντογλυφίδες και πλαστελίνη φτιάχνουμε μαζί με το παιδί μας σχήματα και έπειτα γράμματα και αριθμούς.
• Επιπλέον, συλλαβίζουμε αργά, τονίζοντας το σημείο όπου τονίζεται η κάθε λέξη.
• Συνδυάζουμε τους ήχους των φωνημάτων (γραμμάτων) με εικόνες. Π.χ. «Όταν λέμε σε κάποιον να κάνει ησυχία κάνουμε σσσσσσσ».
• Προτιμάμε πάντα τα βιβλία της αρεσκείας των παιδιών. Βοηθάμε τα παιδιά να συγκεντρωθούν στην ανάγνωση με το να ακολουθεί με το δάχτυλό του/μαρκαδόρο/στυλό, μολύβι τις λέξεις ενώ διαβάζει.
• Ακόμη, Αφήνουμε το παιδί να διαβάσει μόνο του. Είναι πολύ σημαντικό το παιδί καθώς διαβάζει να ακούει και τη φωνή του.
• Δεν βιαζόμαστε και δεν διακόπτουμε το παιδί ώστε να διαβάσουμε εμείς τη λέξη που το δυσκολεύει εάν δε μας το ζητήσει.
• Η υπογράμμιση ή η σημείωση των λέξεων που δυσκόλεψαν το παιδί κατά την ανάγνωση με χρωματιστούς μαρκαδόρους και η επανάληψη τους στο τέλος, είναι αρκετά αποτελεσματική μέθοδος ελέγχου των λαθών με στόχο την σωστή εκμάθηση των λέξεων.
• Η χρήση επιτραπέζιων παιχνιδιών ή παιχνιδιών στον υπολογιστή είναι επίσης, μια καλή και αποτελεσματική δραστηριότητα. Η διαδικασία της ανάγνωσης γίνεται πιο ευχάριστη και το παιδί μαθαίνει διασκεδάζοντας.
• Επιβραβεύουμε το παιδί! Η επιβράβευση χρειάζεται σε οποιαδήποτε δραστηριότητα προσπαθεί να πετύχει ένα παιδί. Με αυτό τον τρόπο το παιδί ενθαρρύνεται και συνεχίζει να προσπαθεί. Το «μπράβο», η χρήση αυτοκόλλητων ή χαρούμενων σφραγίδων είναι διασκεδαστικοί τρόποι επιβράβευσης ενός παιδιού.
• Διαβάζουμε έξω από το σπίτι. Οποιαδήποτε βόλτα με το παιδί μπορεί να εμπεριέχει και δραστηριότητα ανάγνωσης. Π.χ. η ανάγνωση των προϊόντων στο σούπερ μάρκετ ή η ανάγνωση των επιγραφών των μαγαζιών της γειτονιάς.
• Ζητάμε από το παιδί να μας βοηθήσει στη λίστα με τα ψώνια της ημέρας ή της εβδομάδας.
• Ένας από το πιο παλιούς και σίγουρα αποδοτικούς τρόπους είναι η μίμηση. Αν το παιδί από μικρή ηλικία βλέπει τους γονείς του να διαβάζουν θα τους μιμηθεί. Το διάβασμα θα είναι μια φυσιολογική δραστηριότητα που εντάσσεται στην ρουτίνα του και συγχρόνως το διδάσκει. Η διαδικασία της ανάγνωσης λοιπόν στην Α’ Δημοτικού δε θα είναι μια αναγκαστική, χρονοβόρα και ψυχοφθόρα διαδικασία.
Στην περίπτωση που έχουμε υποψίες πως το παιδί παρουσιάζει και αντιμετωπίζει κάποια δυσκολία στην ανάγνωση, συνετό θα είναι να συμβουλευόμαστε κάποιον ειδικό και να μην το αμελήσουμε.
Ζητάμε αμέσως ενημέρωση από καταρτισμένο ειδικό, έτσι ώστε να αντιμετωπιστεί η δυσκολία άμεσα, ριζικά και αποτελεσματικά ενώ το παιδί είναι ακόμα μικρό. Οι συνέπειες της επί σκοπού καθυστέρησης της θεραπευτικής προσέγγισης μιας τέτοιου είδους δυσκολίας, επιδεινώνονται και είναι επικίνδυνες για την εξέλιξη του παιδιού.
Δε διστάζουμε, Δε καθυστερούμε !!
Ενημερωνόμαστε Έγκαιρα και Έγκυρα!!
Κατερίνα Χ. Δήμου – Λογοθεραπεύτρια
Πτυχιούχος ΑΤΕΙ Ηπείρου
Εξειδίκευση Πανεπιστημίου Μακεδονίας
Ειδική εκπαίδευση: Αποκατάσταση ομιλίας, κατάποσης, γνωστικών λειτουργιών μετά από εγκεφαλικό επεισόδιο