Το σύνδρομο Tourette αναφέρεται σε μια διαταραχή της συμπεριφοράς με κύριο χαρακτηριστικό της γνώρισμα, την παρουσία πολλών κινητικών και φωνητικών «τικ» (ξαφνικές, ταχείες, επαναλαμβανόμενες, άσκοπες, άρρυθμες, στερεοτυπικές συσπάσεις κινητικών ή φωνητικών μυών), τις σπασμωδικές κινήσεις του κεφαλιού και κυρίως τη βωμολοχία. Η διαταραχή περιγράφτηκε για πρώτη φορά από τον Γάλλο νευροφυσιολόγο George Gilles de la Tourette, ο οποίος το 1885 έγραψε ένα σύγγραμμα για εννέα περιπτώσεις ασθενών που παρουσίαζαν την κλινική εικόνα του συνδρόμου.
Σύμφωνα με το DSM-IV-TR, τα διαγνωστικά κριτήρια για το σύνδρομο Tourette είναι τα ακόλουθα:
Το άτομο έχει παρουσιάζει τόσο λεκτικά όσο και κινητικά τικ, αλλά όχι απαραίτητα ταυτόχρονα.
Τα «τικ» λαμβάνουν χώρα πολλές φορές μέσα σε μια ‘μέρα, σχεδόν σε καθημερινή βάση για περίοδο μεγαλύτερη του ενός έτους. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου τα τικ δεν υποχώρησαν για διάστημα μεγαλύτερο των 3 συνεχόμενων μηνών.
Η έναρξη του συνδρόμου ήταν πριν την ηλικία των 18 ετών.
Τα συμπτώματα δεν εμφανίζονται ως αποτέλεσμα κατάχρησης ουσιών και δεν οφείλονται σε κάποιο γενικότερο πρόβλημα υγείας.
Η ακριβής αιτία του συνδρόμου Tourette δεν είναι γνωστή. Από διάφορες έρευνες που έχουν πραγματοποιηθεί ανά διαστήματα, έχει παρατηρηθεί πως το σύνδρομο Τourette είναι μια σύνθετη διαταραχή που πιθανόν προκαλείται από έναν συνδυασμό κληρονομικών (γενετικών) και περιβαλλοντικών παραγόντων. Μελέτες, έχουν δείξει ότι η συντριπτική πλειοψηφία των περιστατικών του συνδρόμου, είναι κληρονομικές αν και ο ακριβής τρόπος κληρονομικότητας δεν είναι ακόμη γνωστός.
Το σύνδρομο κάποτε θεωρούνταν μια ιδιαιτέρως σπάνια νόσος, η οποία ήταν συνυφασμένη , σε μεγάλο βαθμό, με την αναφώνηση αισχρών λέξεων ή κοινωνικά ακατάλληλων και υποτιμητικών παρατηρήσεων (βωμολοχία :αυθόρμητη έκφραση κοινωνικά απαράδεκτων ή ταμπού λέξεων και φράσεων, είναι το πιο γνωστό σύμπτωμα του συνδρόμου). Πλέον όμως, δε θεωρείται σπάνια, ωστόσο συνεχίζει να είναι μη αναγνωρίσιμη σε διαγνωστικό επίπεδο, καθώς οι περισσότερες περιπτώσεις είναι ήπιες και οι οικείοι των ατόμων που παρουσιάζουν το σύνδρομο δεν ψάχνουν σε βάθος τα χαρακτηριστικά που παρουσιάζουν εάν δεν συνυπάρχει κάποια άλλη δυσκολία.
Όσον αφορά στη θεραπευτική αντιμετώπιση του συνδρόμου Tourette ,είναι σημαντικό να εξακριβωθεί ότι τα συμπτώματα δεν οφείλονται σε νευρολογική ή ψυχιατρική πάθηση ούτε σε φάρμακα. Στη συνέχεια, πρέπει να ανιχνευθούν και να αντιμετωπιστούν συνυπάρχουσες διαταραχές. Στα περισσότερα άτομα, τα «τικ» είναι κινητικά και παροδικά, κι έτσι χρήζουν ειδικής θεραπείας. Για τους περισσότερους ασθενείς με σύνδρομο Tourette δεν απαιτείται ειδική φαρμακευτική θεραπεία, καθώς τα συμπτώματα δεν προκαλούν σοβαρή δυσλειτουργία και δεν τους επηρεάζουν σε σοβαρό βαθμό στη καθημερινότητα τους. Η φαρμακευτική αγωγή είναι απαραίτητη σε κάποιες περιπτώσεις κατά τις οποίες οι ασθενείς επηρεάζονται σοβαρά από τα συμπτώματα και αντιμετωπίζουν δυσκολίες, ως επί το πλείστον, στις κοινωνικές τους επαφές. Το είδος του φαρμάκου και η δοσολογία εξατομικεύονται για το κάθε άτομο.
Για την ασφαλέστερη και την καλύτερη ενημέρωση γύρω από το σύνδρομο Tourette, οι οικείοι του ατόμου που το παρουσιάζει , μπορούν να απευθυνθούν στις παρακάτω ειδικότητες: Παιδοψυχίατρο, Ψυχίατρο, Νευρολόγο, Αναπτυξιολόγο , Ψυχολόγο κ Λογοθεραπευτή ( σε κάποιες περιπτώσεις).
Σύμφωνα με το DSM-IV-TR, τα διαγνωστικά κριτήρια για το σύνδρομο Tourette είναι τα ακόλουθα:
Το άτομο έχει παρουσιάζει τόσο λεκτικά όσο και κινητικά τικ, αλλά όχι απαραίτητα ταυτόχρονα.
Τα «τικ» λαμβάνουν χώρα πολλές φορές μέσα σε μια ‘μέρα, σχεδόν σε καθημερινή βάση για περίοδο μεγαλύτερη του ενός έτους. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου τα τικ δεν υποχώρησαν για διάστημα μεγαλύτερο των 3 συνεχόμενων μηνών.
Η έναρξη του συνδρόμου ήταν πριν την ηλικία των 18 ετών.
Τα συμπτώματα δεν εμφανίζονται ως αποτέλεσμα κατάχρησης ουσιών και δεν οφείλονται σε κάποιο γενικότερο πρόβλημα υγείας.
Η ακριβής αιτία του συνδρόμου Tourette δεν είναι γνωστή. Από διάφορες έρευνες που έχουν πραγματοποιηθεί ανά διαστήματα, έχει παρατηρηθεί πως το σύνδρομο Τourette είναι μια σύνθετη διαταραχή που πιθανόν προκαλείται από έναν συνδυασμό κληρονομικών (γενετικών) και περιβαλλοντικών παραγόντων. Μελέτες, έχουν δείξει ότι η συντριπτική πλειοψηφία των περιστατικών του συνδρόμου, είναι κληρονομικές αν και ο ακριβής τρόπος κληρονομικότητας δεν είναι ακόμη γνωστός.
Το σύνδρομο κάποτε θεωρούνταν μια ιδιαιτέρως σπάνια νόσος, η οποία ήταν συνυφασμένη , σε μεγάλο βαθμό, με την αναφώνηση αισχρών λέξεων ή κοινωνικά ακατάλληλων και υποτιμητικών παρατηρήσεων (βωμολοχία :αυθόρμητη έκφραση κοινωνικά απαράδεκτων ή ταμπού λέξεων και φράσεων, είναι το πιο γνωστό σύμπτωμα του συνδρόμου). Πλέον όμως, δε θεωρείται σπάνια, ωστόσο συνεχίζει να είναι μη αναγνωρίσιμη σε διαγνωστικό επίπεδο, καθώς οι περισσότερες περιπτώσεις είναι ήπιες και οι οικείοι των ατόμων που παρουσιάζουν το σύνδρομο δεν ψάχνουν σε βάθος τα χαρακτηριστικά που παρουσιάζουν εάν δεν συνυπάρχει κάποια άλλη δυσκολία.
Όσον αφορά στη θεραπευτική αντιμετώπιση του συνδρόμου Tourette ,είναι σημαντικό να εξακριβωθεί ότι τα συμπτώματα δεν οφείλονται σε νευρολογική ή ψυχιατρική πάθηση ούτε σε φάρμακα. Στη συνέχεια, πρέπει να ανιχνευθούν και να αντιμετωπιστούν συνυπάρχουσες διαταραχές. Στα περισσότερα άτομα, τα «τικ» είναι κινητικά και παροδικά, κι έτσι χρήζουν ειδικής θεραπείας. Για τους περισσότερους ασθενείς με σύνδρομο Tourette δεν απαιτείται ειδική φαρμακευτική θεραπεία, καθώς τα συμπτώματα δεν προκαλούν σοβαρή δυσλειτουργία και δεν τους επηρεάζουν σε σοβαρό βαθμό στη καθημερινότητα τους. Η φαρμακευτική αγωγή είναι απαραίτητη σε κάποιες περιπτώσεις κατά τις οποίες οι ασθενείς επηρεάζονται σοβαρά από τα συμπτώματα και αντιμετωπίζουν δυσκολίες, ως επί το πλείστον, στις κοινωνικές τους επαφές. Το είδος του φαρμάκου και η δοσολογία εξατομικεύονται για το κάθε άτομο.
Για την ασφαλέστερη και την καλύτερη ενημέρωση γύρω από το σύνδρομο Tourette, οι οικείοι του ατόμου που το παρουσιάζει , μπορούν να απευθυνθούν στις παρακάτω ειδικότητες: Παιδοψυχίατρο, Ψυχίατρο, Νευρολόγο, Αναπτυξιολόγο , Ψυχολόγο κ Λογοθεραπευτή ( σε κάποιες περιπτώσεις).
Κατερίνα Χ. Δήμου – Λογοθεραπεύτρια
Πτυχιούχος ΑΤΕΙ Ηπείρου
Εξειδίκευση Πανεπιστημίου Μακεδονίας