Lockdown, Χειμώνας, διακοπές Χριστουγέννων που πλησιάζουν και τι καλύτερο από παιχνίδια και νέες ευχάριστες δραστηριότητες ώστε να γεμίσουμε δημιουργικά τον άπλετο ελεύθερο χρόνο των παιδιών!
Η ανάπτυξη του λόγου και της ομιλίας σε κάθε παιδί είναι διαφορετική και αποτελεί μια πολύπλοκη διαδικασία η οποία πολλές φορές αγχώνει και προκαλεί σύγχυση στους γονείς. Κάθε παιδί όμως καθώς είναι διαφορετικό έχει και τις δικές του προτιμήσεις. Υπάρχει πληθώρα δραστηριοτήτων που βοηθούν και να παροτρύνουν τα παιδιά ώστε να ενισχύσουν και να βελτιώσουν την ομιλία τους. Κάποιες από αυτές θα παρουσιαστούν συνοπτικά στο σημερινό άρθρο έπειτα από αίτημα αρκετών γονέων οι οποίοι έχουν παιδιά σε προσχολική αλλά και πρώτη σχολική ηλικία.
Δραστηριότητες:
Κάποιες γλωσσικές δραστηριότητες και παιχνίδια ενδεικτικά:
• Ενθαρρύνετε το παιδί να παράγει ήχους :«μα», «ντα» και «μπα».
• Ενισχύστε τις προσπάθειες διατηρώντας τη βλεμματική επαφή και ανταποκριθείτε χρησιμοποιώντας διαφορετική φωνητική έμφαση. Για παράδειγμα, υψώστε τον τόνο της φωνής σας για να διατυπώσετε μια ερώτηση.
• Μιμηθείτε το γέλιο και τις εκφράσεις του προσώπου του μωρού σας. Μάθετε στο παιδί να μιμείται τις πράξεις σας (χειροκροτήματα, φιλάκια κλπ)
• Αναγνωρίστε και κατονομάστε τα χρώματα, τα αντικείμενα, τα ζώα κτλ.
• Βοηθήστε το παιδί σας να καταλάβει και να κάνει ερωτήσεις. Για παράδειγμα: παίξτε το παιχνίδι ναι ή όχι, ρωτήστε «Μπορεί να πετάξει η γάτα;».
• Κάνετε ερωτήσεις με δυνατότητα επιλογής : « Θέλεις το ροζ ή το μαύρο μπαλάκι;».
• Εμπλουτίστε το λεξιλόγιο. Για παράδειγμα, ονομάστε αντικείμενα και μάθετε τι κάνετε με αυτά. «Αυτό είναι κουτάλι. Μπορώ να φάω μία σούπα με το κουτάλι».
• Τραγουδήστε απλά τραγούδια και απαγγείλετε παιδικά ποιήματα για να δείξετε το ρυθμό και τον τρόπο ομιλίας. (πχ.: Ήταν ένα μικρό καράβι).
• Ενθαρρύνετε και επαινέστε όλες τις προσπάθειες για ομιλία.
• Δώστε μια περιγραφή ή πληροφορίες και ζητήστε από το παιδί να αναγνωρίσει αυτό που περιγράφετε. Για παράδειγμα: « Έχει ωραία γεύση , μας αρέσει πολύ, είναι γλυκό» .
• Διαβάστε χιουμοριστικά βιβλία προσπαθώντας να εξηγήσετε τι είναι αυτό που τα κάνει αστεία.
• Παίξτε συμβολικά ή προσποιητά παιχνίδια με το παιδί όπως: «Σπίτι», «super market”.
• Παροχή καρτελών εικόνων και η περιγραφή γιατί ένα αντικείμενο αν ταιριάζει ή όχι με τα υπόλοιπα της ομάδας.
• Η αφήγηση ιστοριών.
• Τα παιχνίδια παρατηρητικότητας και περιγραφής εικόνων.
• Τα παιχνίδια ενίσχυσης της οπτικής μνήμης, τα παιχνίδια ακουστικής και οπτικής ταυτοποίησης διάφορων φαινομένων, ζώων ή αντικειμένων.
• Τα παιχνίδια γκριμάτσας ( χαρούμενος- λυπημένος) και κινήσεων της γλώσσας .
• Αναγνωρίστε χρώματα, μετρήστε αντικείμενα. Π.χ. « Αυτό είναι μήλο. Το μήλο είναι κόκκινο».
• Χρησιμοποιήστε χειρονομίες με λεκτική απόδοση. Π.χ. «Γεία σου» ή «ντύνομαι», καθώς κάνετε και την αντίστοιχη κίνηση.
• Παρουσιάστε ήχους ζώων για να συνδέσετε έναν ήχο με μια συγκεκριμένη έννοια. Π.χ. «Το σκυλί κάνει γαβ-γαβ».
• Επεκτείνετε τις μεμονωμένες λέξεις που χρησιμοποιεί. Π.χ. Όταν λέει «κούνια», συνεχίζετε και μπορείτε να πείτε «η κούνια είναι στο πάρκο. Θες να κάνουμε κούνια».
• Διαβάστε του παραμύθια που έχουν και εικόνες κατά προτίμηση χωρίς πολλά ερεθίσματα ώστε να κατανοεί γρήγορα τι βλέπει και τι ακούει.
Ρωτήστε το τι είναι στην εικόνα και επιλέξτε βιβλία ανθεκτικά.
• Ακούστε μαζί του τραγούδια και κάντε τις κινήσεις που περιγράφουν σε κάθε στίχο. Π.χ. «αχ κουνελάκι»
• Χρησιμοποιήστε καλή ομιλία η οποία θα είναι καθαρή και κυρίως απλή για να την κατανοεί πιο γρήγορα. – Μη χρησιμοποιείτε «μωρουδίστικη» γλώσσα.
• Επαναλάβετε όσα λέει το παιδί σας και δείξτε του πως το καταλαβαίνετε. Είναι σημαντικό καθώς τονώνεται την αυτοπεποίθηση του και το παροτρύνετε να συνεχίσει να προσπαθεί.
• Kάντε ερωτήσεις που απαιτούν επιλογή. Π.χ. «Θέλεις μήλο ή μπισκότο».
• Εμπλουτίστε το λεξιλόγιο. Ονομάστε τα μέρη του σώματος, και μάθετε τι κάνετε με αυτά. « Αυτή είναι τα μάτια. Μπορώ με τα μάτια να δω/βλέπω τον ήλιο».
• Παιχνίδια με κατασκευές. Π.χ. τουβλάκια, lego «Φτιάξαμε ένα σπίτι.
• Παιχνίδια με ήχους. Π.χ. κάποιο εκπαιδευτικό παιχνίδι που να «λέει» τα μέρη του σώματος, τους ήχους των ζώων.
• Παίξτε παιχνίδια ρόλων. Π.χ. 1) δημιουργήστε φανταστικές διακοπές σε κάποιο τόπο (στρουμφοχωριό) και πείτε πως είναι, τι θα κάνετε όταν φτάσετε εκεί. 2) Δημιουργήστε ιστορίες.
• Χρησιμοποιείστε φωτογραφίες οικείων προσώπων και τοπίων και πείτε πάλι τι έγινε.
• Μιμηθείτε κινήσεις από την καθημερινότητα. Π.χ. μπάνιο, ύπνος.
• Βοηθήστε το παιδί σας να καταλάβει και να κάνει ερωτήσεις.Παίξτε το παιχνίδι «ναι ή όχι» .Π.χ. ρωτήστε, «Είσαι αγόρι. Έχεις μύτη; Μπορεί να πετάξει το σκυλί;». Ενθαρρύνετε το παιδί σας να φτιάξει ερωτήσεις.
• Παροτρύνετε το παιδί να κάνει κινήσεις που κάνετε. Π.χ. «κουνώ τα χέρια μου».
( Οι δραστηριότητες και τα παιχνίδια είναι πολλά και κατάλληλα προσαρμοσμένα σε κάθε ηλικία. Στο άρθρο παρουσιάζονται ελάχιστα από αυτά).
Οι δραστηριότητες ενίσχυσης και βελτίωσης της ομιλίας είναι αρκετές και με λίγη φαντασία μπορούμε να δημιουργήσουμε πολλές περισσότερες. Ωστόσο, συχνά συμβαίνει, το παιδί να μην ανταποκρίνεται στο κάλεσμα μας για συμμετοχή στην «δημιουργική ώρα». Η διασφάλιση της συνεργασίας ενός παιδιού πραγματοποιείται όταν ασχολούμαστε με πράγματα που το ίδιο το παιδί βρίσκει ενδιαφέροντα και όχι εμείς, όταν δείχνουμε πραγματικό ενδιαφέρον για το παιχνίδι του, όταν του δίνουμε τον απαραίτητο χρόνο να μας εξηγήσει και φυσικά όταν έχουμε ενεργό ρόλο στο παιχνίδι (δραστηριότητα). Άλλωστε, δεν ξεχνάμε πως ο ποιοτικός χρόνος με το παιδί είναι αυτός που το ενισχύει και το βοηθά πραγματικά.
Στόχος, θα πρέπει να είναι ο ποιοτικός χρόνος με τα παιδιά, πράγμα που συνήθως σημαίνει περισσότερη ενέργεια και προσπάθεια από την πλευρά του ενήλικα. Όλες οι μέθοδοι και οι δραστηριότητες μπορούνε να χρησιμοποιηθούνε αφού πρώτα προσαρμοστούνε κατάλληλα, πάντα στην ηλικία και νοητικό επίπεδο του παιδιού.
ΔΕΝ ΔΙΣΤΑΖΟΥΜΕ – ΔΕΝ ΚΑΘΥΣΤΕΡΟΥΜΕ
Κατερίνα Χ. Δήμου – Λογοθεραπεύτρια
Πτυχιούχος ΑΤΕΙ Ηπείρου
Εξειδίκευση Πανεπιστημίου Μακεδονίας
Ειδική εκπαίδευση: Αποκατάσταση ομιλίας, κατάποσης, γνωστικών λειτουργιών μετά από εγκεφαλικό επεισόδιο